کد مطلب:61 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:505
احکام معامله سلف
(مساله 2121) انسان نمی تواند جنسی را كه سلف خریده پیش از تمام شدن مدت بفروشد و بعد از تـمـام شدن مدت , اگر چه آن را تحویل نگرفته باشد, فروختن آن اشكال ندارد ولی فروختن غله , مانند گندم و جو پیش از تحویل گرفتن آن مكروه است .
(مساله 2122) در معامله سلف اگر فروشنده جنسی را كه قرارداد كرده , درموعدش تحویل بدهد مشتری باید قبول كند.
و نیز اگر بهتر از آنچه قرار گذاشته بدهد وطوری باشد كه از همان جنس حساب شود, مشتری باید قبول نماید.
(مـسـالـه 2123) اگـر جنسی را كه فروشنده می دهد, پست تر از جنسی باشد كه قرارداد كرده , مشتری می تواند قبول نكند.
(مـساله 2124) اگر فروشنده بجای جنسی كه قرار داد كرده , جنس دیگری بدهد,در صورتی كه مشتری راضی شود اشكال ندارد.
(مـسـالـه 2125) اگـر جنسی را كه سلف فروخته در موقعی كه باید آن را تحویل دهدنایاب شود ونتواند آن را تهیه كند, مشتری می تواند صبر كند تا تهیه نماید, یا معامله را بهم بزند وچیزی را كه داده پس بگیرد.
(مساله 2126) اگر جنسی را بفروشد وقرار بگذارد كه بعد از مدتی تحویل دهدوپول آن را هم بعد از مدتی بگیرد, معامله باطل است .
فروش طلا و نقره به طلا و نقره (مـساله 2127) اگر طلا را به طلا یا نقره را به نقره بفروشد, سكه دار باشد یا بی سكه ,در صورتی كه وزن یكی از آنها زیادتر از دیگری باشد, معامله حرام و باطل است .
(مساله 2128) اگر طلا را به نقره یا نقره را به طلا بفروشد, معامله صحیح است ولازم نیست وزن آنها مساوی باشد.
(مساله 2129) اگر طلا یا نقره را به طلا یا نقره بفروشند, باید فروشنده و خریدارپیش از آن كه از یـكـدیـگر جدا شوند, جنس وعوض آن را به یكدیگر تحویل دهند واگر هیچ مقدار از چیزی را كه قرار گذاشته اند تحویل ندهند معامله باطل است .
(مـسـالـه 2130) اگـر فـروشـنده یا خریدار تمام چیزی را كه قرار گذاشته تحویل دهدودیگری مـقـداری از آن را تحویل دهد واز یكدیگر جدا شوند, اگرچه معامله به آن مقدار صحیح است ولی كسی كه تمام مال بدست او نرسیده می تواند معامله را بهم بزند.
(مـسـالـه 2131) اگـر خاك نقره معدن را به نقره خالص و خاك طلای معدن را به طلای خالص بفروشند, معامله باطل است ولی فروختن خاك نقره به طلا و خاك طلا به نقره اشكال ندارد.
مواردی كه می توان معامله را بهم زد (مـسـالـه 2132) حق بهم زدن معامله را خیار می گویند و خریدار و فروشنده دردوازده صورت می توانند معامله را بهم بزنند: اول - آن كه ازمجلس معامله متفرق نشده باشند واین خیارراخیارمجلس می گویند.
دوم - آن كه فروشنده یا خریدار مغبون شده باشد (خیار غبن ).
سـوم - در معامله قرار داد كنند كه تا مدت معینی هر دو یا یكی از آنان بتوانند معامله را بهم بزنند (خیار شرط).
چهارم - فروشنده یا خریدار, مال خود را بهتر از آنچه هست نشان دهد وطوری كند كه قیمت مال در نظر مردم زیاد شود (خیار تدلیس ).
پـنـجم - فروشنده یا خریدار شرط كند كه كاری انجام دهد, یا شرط كند مالی را كه می دهد طور مـخـصـوصـی باشد, وبه آن شرط عمل نكند كه در اینصورت , دیگری می تواند معامله را بهم بزند (خیار تخلف شرط).
ششم - در جنس یا عوض آن عیبی باشد (خیار عیب ).
هفتم - معلوم شود جنسی كه فروخته شده میان فروشنده ودیگری بطور مشاع مشترك بوده خواه فـروشـنـده مال غیر را هم فروخته باشد یافقط مال خودش رافروخته باشد ونگفته باشد بادیگری مـشـاع است كه در اینصورت خریدار اگر به معامله راضی نشد می تواند معامله را بهم بزند (خیار شركت ).
هـشـتـم - اگر فروشنده مال خود را كه جدا است بامال شخص دیگر بفروشد و آن شخص رد كند خریدار می تواند پول آن را از فروشنده پس بگیرد یا اصل معامله رافسخ نماید (خیار تبعض صفقه ).
نـهم - فروشنده خصوصیات جنس معینی را كه مشتری ندیده به او بگوید, بعدمعلوم شود طوری كـه گفته نبوده است یعنی ناقص تر است , كه در اینصورت مشتری می تواند معامله را بهم بزند.
و نـیز اگر مشتری خصوصیات عوض معینی را كه می دهد بگوید, بعد معلوم شود طوری كه گفته نبوده است , فروشنده می تواند معامله را بهم بزند.
و همچنین است اگر با رویت سابقه معامله شود و بـعـد مـعـلـوم گردد كه جنس یا عوض آن تغییر به نقص نموده كه در صورت اول خریدار و در صورت دوم فروشنده می تواند معامله را بهم بزند (خیار رویت ).
دهـم - مـشتری پول جنسی را كه نقد خریده تا سه روز ندهد وفروشنده هم جنس راتحویل ندهد كه اگر مشتری شرط نكرده باشد كه دادن پول را تاخیر بیندازد ,فروشنده می تواند معامله را بهم بزند.
ولی اگر جنسی را كه خریده مثل بعضی ازمیوه ها باشد كه اگر یك روز بماند ضایع می شود, چـنـانـچـه تـا شـب پـول آن را ندهد وشرط نكرده باشد كه دادن پول را تاخیر بیندازد, فروشنده می تواند معامله را بهم بزند (خیار تاخیر).
یـازدهم - حیوانی را خریده باشد كه تا سه روز می تواند معامله را بهم بزند و اگر درعوض حیوانی كـه خـریـده , حیوان دیگری داده باشد, فروشنده هم تا سه روزمی تواند معامله را بهم بزند (خیار حیوان ).
دوازدهـم - فروشنده نتواند جنسی را كه فروخته تحویل دهد, مثلا اسبی را كه فروخته فرار نماید كـه در ایـنصورت مشتری می تواند معامله را بهم بزند (خیار تعذرتسلیم ).
و احكام اینها در مسائل آینده گفته می شود.
(مساله 2133) اگر خریدار قیمت جنس را نداند یا در موقع معامله غفلت كندوجنس را گرانتر از قـیمت معمولی آن بخرد, چنانچه بقدری گران خریده كه مردم به آن اهمیت می دهند, می تواند معامله را بهم بزند.
و نیز اگر فروشنده قیمت جنس رانداند, یا موقع معامله غفلت كند وجنس را ارزانـتـر از قـیـمـت آن بفروشد در صورتی كه مردم به مقداری كه ارزان فروخته اهمیت بدهند, می تواند معامله را بهم بزند .
(مساله 2134) در معامله بیع شرط كه مثلا خانه هزار تومانی را به دویست تومان می فروشند وقرار مـی گـذارنـد كـه اگـر فروشنده سر مدت پول را بدهد بتواند معامله رابهم بزند, در صورتی كه خریدار وفروشنده قصد خرید وفروش داشته باشند معامله صحیح است .
(مـسـاله 2135) در معامله بیع شرط اگر چه فروشنده اطمینان داشته باشد كه هرگاه سر مدت پـول را نـدهـد, خریدار ملك را به او می دهد معامله صحیح است .
ولی اگرسر مدت پول را ندهد, حق ندارد ملك را از خریدار مطالبه كند.
(مـسـالـه 2136) اگر چای اعلا را با چای پست مخلوط كند و به اسم چای اعلابفروشد و مشتری نفهمد, بعد كه دانست می تواند معامله را بهم بزند.
(مـسـالـه 2137) اگر معامله به مال مشخصی واقع شده باشد وخریدار بفهمد مالی را كه گرفته عـیـبـی دارد مـثـلا حیوانی را بخرد وبفهمد كه یك چشم آن كور است ,چنانچه آن عیب پیش از معامله در مال بوده و او نمی دانسته , می تواند معامله را بهم بزند و آن مال را به فروشنده برگرداند و احـتـیاط واجب این است كه با امكان برگرداندن آن به فروشنده و بهم زدن معامله به آن اكتفا كند و اگر برگرداندن آن به فروشنده بواسطه تغییری كه در آن حاصل شده یا تصرفی كه مانع از رد بـاشـد در آن كـرده بـاشـد در این صورت فرق قیمت سالم ومعیوب آن را معین كند وبنسبت تـفـاوت قـیـمـت سالم ومعیوب از پولی كه بفروشنده داده پس بگیرد مثلا مالی را به چهارتومان خـریـده , اگـر بفهمد معیوب است در صورتی كه قیمت سالم آن هشت تومان وقیمت معیوب آن شش تومان باشد, چون فرق قیمت سالم ومعیوب یك چهارم می باشد, می تواند یك چهارم پولی را كه داده یعنی یك تومان از فروشنده بگیرد.
(مـسـاله 2138) اگر فروشنده بفهمد در عوضی كه گرفته عیبی هست و معامله هم بشخص آن عـوض واقع شده باشد نه بكلی آن , چنانچه آن عیب پیش از معامله درعوض بوده و او نمی دانسته مـی تـواند به دصتوری كه در مساله پیش گفته شد یامعامله را بهم بزند و یا تفاوت قیمت سالم و معیوب را بگیرد.
(مساله 2139) اگر بعد از معامله وپیش از تحویل گرفتن مال عیبی در آن پیدا شود,و یا در عوض مـال , بـعـد از مـعـامله و پیش از تحویل گرفتن , عیبی پیدا شود, فروشنده با خریدار می توانند به دستوری كه در مساله 2137 گفته شد عمل نمایند.
(مـساله 2140) اگر بعد از معامله عیب مال را بفهمد وفورا معامله را بهم نزند, دیگرحق بهم زدن معامله را ندارد مگر آن كه جاهل به مساله باشد كه وقتی فهمیدمی تواند معامله را بهم بزند و اگر بـعـد از حـصـول مانع از رد مال به فروشنده , ملتفت عیب شود, اگر فورا تفاوت قیمت صحیح و معیوب را مطالبه نكرد حق مطالبه اوساقط می شود.. (مـسـالـه 2141) هـر گاه بعد از خریدن جنس عیب آن را بفهمد, اگرچه فروشنده حاضر نباشد, می تواند معامله را بهم بزند.
(مـسـالـه 2142) در چهار صورت خریدار بواسطه عیبی كه در مال است , نمی تواندمعامله را بهم بزند, یا تفاوت قیمت بگیرد: اول - آن كه موقع خریدن عیب مال رابداند.
دوم - به عیب مال راضی شـود.
سـوم - در وقت معامله بگوید: اگر مال عیبی داشته باشد, پس نمی دهم وتفاوت قیمت هم نـمـی گـیرم .
چهارم - فروشنده دروقت معامله بگوید این مال را با هر عیبی كه دارد می فروشم , ولـی اگـر عـیبی را معین كند وبگوید مال را با این عیب می فروشم ومعلوم شود عیب دیگری هم دارد,خـریـدار می تواند برای عیبی كه فروشنده معین نكرده مال را پس دهد, و اگر پس دادن آن ممكن نیست , تفاوت قیمت بگیرد.
(مساله 2143) اگر خریدار در مال تصرف كند بطوری كه مال به حال اول نباشد وتغییر كند مثل آن كـه جامه را ببرد یا گندم را آرد كند, بعد بفهمد مال , عیبی دارد,نمی تواند معامله را بهم بزند ولـی می تواند تفاوت قیمت بگیرد و همچنین اگر بعد ازتحویل گرفتن مال , عیب دیگری در آن پـیـدا شود ولی اگر حیوان معیوبی را بخردوپیش از گذشتن سه روز عیب دیگری پیدا كند اگر چـه آن را تحویل گرفته باشد, بازهم می تواند آن را پس دهد و نیز اگر فقط خریدار تا مدتی حق بـهـم زدن مـعـامله راداشته باشد و در آن مدت , مال عیب دیگری پیدا كند, اگرچه آن را تحویل گرفته باشد, می تواند معامله را بهم بزند.
(مـسـالـه 2144) اگـر انسان مالی داشته باشد كه خودش آن را ندیده و دیگری خصوصیات آن را برای او گفته باشد, چنانچه او همان خصوصیات را به مشتری بگوید وآن را بفروشد وبعد از فروش بفهمد كه بهتر ازآن بوده , می تواند معامله رابهم بزند.
مسائل متفرقه (مـسـالـه 2145) اگـر فروشنده قیمت خرید جنس را به مشتری بگوید, باید تمام چیزهایی را كه بواسطه آنها قیمت مال كم یا زیاد می شود بگوید, اگر چه به همان قیمت یا به كمتر از آن بفروشد مـثـلا بـاید بگوید: كه نقد خریده یا نسیه وچنانچه بعضی از آن خصوصیات را نگوید وبعدا مشتری بفهمد می تواند معامله را بهم بزند.
(مساله 2146) اگر انسان جنسی را به كسی بدهد وقیمت آن را معین كند و بگویداین جنس را به ایـن قیمت بفروش وهرچه زیاد تر فروختی اجرت خودت باشد, هرچه زیادتر از قیمت آن بفروشد مال صاحب مال است و فروشنده فقط می تواند مزدزحمت خود را از صاحب مال بگیرد.
ولی اگر زیـادی را بـعـنوان جعاله برای او قراردهد صحیح است وهرچه زیاد تر فروخت مال او است نه مال صـاحب مال وهمچنین اگر بگوید: این جنس را به این قیمت بتو فروختم و او بگوید: قبول كردم یـابـه قـصد فروختن , جنس را به او بدهد و او هم به قصد خریدن بگیرد, هرچه زیاد تراز آن قیمت بفروشد مال خود او است .
(مساله 2147) اگر قصاب گوشت نربفروشد وبجای آن , گوشت ماده بدهدمعصیت كرده است , پـس اگر آن گوشت را معین كرده وگفته : این گوشت نر رامی فروشم مشتری می تواند معامله رابـهـم بزند واگر آن را معین نكرده , در صورتی كه مشتری به گوشتی كه گرفته راضی نشود, قصاب باید گوشت نر به او بدهد.
(مساله 2148) اگر مشتری به بزاز بگوید پارچه ای می خواهم كه رنگ آن نرود وبزازپارچه ای به او بفروشد كه رنگ آن برود, مشتری می تواند معامله را بهم بزند .
(مساله 2149) قسم خوردن در معامله اگر راست باشد مكروه و اگر دروغ باشدحرام است .
(مساله 2122) در معامله سلف اگر فروشنده جنسی را كه قرارداد كرده , درموعدش تحویل بدهد مشتری باید قبول كند.
و نیز اگر بهتر از آنچه قرار گذاشته بدهد وطوری باشد كه از همان جنس حساب شود, مشتری باید قبول نماید.
(مـسـالـه 2123) اگـر جنسی را كه فروشنده می دهد, پست تر از جنسی باشد كه قرارداد كرده , مشتری می تواند قبول نكند.
(مـساله 2124) اگر فروشنده بجای جنسی كه قرار داد كرده , جنس دیگری بدهد,در صورتی كه مشتری راضی شود اشكال ندارد.
(مـسـالـه 2125) اگـر جنسی را كه سلف فروخته در موقعی كه باید آن را تحویل دهدنایاب شود ونتواند آن را تهیه كند, مشتری می تواند صبر كند تا تهیه نماید, یا معامله را بهم بزند وچیزی را كه داده پس بگیرد.
(مساله 2126) اگر جنسی را بفروشد وقرار بگذارد كه بعد از مدتی تحویل دهدوپول آن را هم بعد از مدتی بگیرد, معامله باطل است .
فروش طلا و نقره به طلا و نقره (مـساله 2127) اگر طلا را به طلا یا نقره را به نقره بفروشد, سكه دار باشد یا بی سكه ,در صورتی كه وزن یكی از آنها زیادتر از دیگری باشد, معامله حرام و باطل است .
(مساله 2128) اگر طلا را به نقره یا نقره را به طلا بفروشد, معامله صحیح است ولازم نیست وزن آنها مساوی باشد.
(مساله 2129) اگر طلا یا نقره را به طلا یا نقره بفروشند, باید فروشنده و خریدارپیش از آن كه از یـكـدیـگر جدا شوند, جنس وعوض آن را به یكدیگر تحویل دهند واگر هیچ مقدار از چیزی را كه قرار گذاشته اند تحویل ندهند معامله باطل است .
(مـسـالـه 2130) اگـر فـروشـنده یا خریدار تمام چیزی را كه قرار گذاشته تحویل دهدودیگری مـقـداری از آن را تحویل دهد واز یكدیگر جدا شوند, اگرچه معامله به آن مقدار صحیح است ولی كسی كه تمام مال بدست او نرسیده می تواند معامله را بهم بزند.
(مـسـالـه 2131) اگـر خاك نقره معدن را به نقره خالص و خاك طلای معدن را به طلای خالص بفروشند, معامله باطل است ولی فروختن خاك نقره به طلا و خاك طلا به نقره اشكال ندارد.
مواردی كه می توان معامله را بهم زد (مـسـالـه 2132) حق بهم زدن معامله را خیار می گویند و خریدار و فروشنده دردوازده صورت می توانند معامله را بهم بزنند: اول - آن كه ازمجلس معامله متفرق نشده باشند واین خیارراخیارمجلس می گویند.
دوم - آن كه فروشنده یا خریدار مغبون شده باشد (خیار غبن ).
سـوم - در معامله قرار داد كنند كه تا مدت معینی هر دو یا یكی از آنان بتوانند معامله را بهم بزنند (خیار شرط).
چهارم - فروشنده یا خریدار, مال خود را بهتر از آنچه هست نشان دهد وطوری كند كه قیمت مال در نظر مردم زیاد شود (خیار تدلیس ).
پـنـجم - فروشنده یا خریدار شرط كند كه كاری انجام دهد, یا شرط كند مالی را كه می دهد طور مـخـصـوصـی باشد, وبه آن شرط عمل نكند كه در اینصورت , دیگری می تواند معامله را بهم بزند (خیار تخلف شرط).
ششم - در جنس یا عوض آن عیبی باشد (خیار عیب ).
هفتم - معلوم شود جنسی كه فروخته شده میان فروشنده ودیگری بطور مشاع مشترك بوده خواه فـروشـنـده مال غیر را هم فروخته باشد یافقط مال خودش رافروخته باشد ونگفته باشد بادیگری مـشـاع است كه در اینصورت خریدار اگر به معامله راضی نشد می تواند معامله را بهم بزند (خیار شركت ).
هـشـتـم - اگر فروشنده مال خود را كه جدا است بامال شخص دیگر بفروشد و آن شخص رد كند خریدار می تواند پول آن را از فروشنده پس بگیرد یا اصل معامله رافسخ نماید (خیار تبعض صفقه ).
نـهم - فروشنده خصوصیات جنس معینی را كه مشتری ندیده به او بگوید, بعدمعلوم شود طوری كـه گفته نبوده است یعنی ناقص تر است , كه در اینصورت مشتری می تواند معامله را بهم بزند.
و نـیز اگر مشتری خصوصیات عوض معینی را كه می دهد بگوید, بعد معلوم شود طوری كه گفته نبوده است , فروشنده می تواند معامله را بهم بزند.
و همچنین است اگر با رویت سابقه معامله شود و بـعـد مـعـلـوم گردد كه جنس یا عوض آن تغییر به نقص نموده كه در صورت اول خریدار و در صورت دوم فروشنده می تواند معامله را بهم بزند (خیار رویت ).
دهـم - مـشتری پول جنسی را كه نقد خریده تا سه روز ندهد وفروشنده هم جنس راتحویل ندهد كه اگر مشتری شرط نكرده باشد كه دادن پول را تاخیر بیندازد ,فروشنده می تواند معامله را بهم بزند.
ولی اگر جنسی را كه خریده مثل بعضی ازمیوه ها باشد كه اگر یك روز بماند ضایع می شود, چـنـانـچـه تـا شـب پـول آن را ندهد وشرط نكرده باشد كه دادن پول را تاخیر بیندازد, فروشنده می تواند معامله را بهم بزند (خیار تاخیر).
یـازدهم - حیوانی را خریده باشد كه تا سه روز می تواند معامله را بهم بزند و اگر درعوض حیوانی كـه خـریـده , حیوان دیگری داده باشد, فروشنده هم تا سه روزمی تواند معامله را بهم بزند (خیار حیوان ).
دوازدهـم - فروشنده نتواند جنسی را كه فروخته تحویل دهد, مثلا اسبی را كه فروخته فرار نماید كـه در ایـنصورت مشتری می تواند معامله را بهم بزند (خیار تعذرتسلیم ).
و احكام اینها در مسائل آینده گفته می شود.
(مساله 2133) اگر خریدار قیمت جنس را نداند یا در موقع معامله غفلت كندوجنس را گرانتر از قـیمت معمولی آن بخرد, چنانچه بقدری گران خریده كه مردم به آن اهمیت می دهند, می تواند معامله را بهم بزند.
و نیز اگر فروشنده قیمت جنس رانداند, یا موقع معامله غفلت كند وجنس را ارزانـتـر از قـیـمـت آن بفروشد در صورتی كه مردم به مقداری كه ارزان فروخته اهمیت بدهند, می تواند معامله را بهم بزند .
(مساله 2134) در معامله بیع شرط كه مثلا خانه هزار تومانی را به دویست تومان می فروشند وقرار مـی گـذارنـد كـه اگـر فروشنده سر مدت پول را بدهد بتواند معامله رابهم بزند, در صورتی كه خریدار وفروشنده قصد خرید وفروش داشته باشند معامله صحیح است .
(مـسـاله 2135) در معامله بیع شرط اگر چه فروشنده اطمینان داشته باشد كه هرگاه سر مدت پـول را نـدهـد, خریدار ملك را به او می دهد معامله صحیح است .
ولی اگرسر مدت پول را ندهد, حق ندارد ملك را از خریدار مطالبه كند.
(مـسـالـه 2136) اگر چای اعلا را با چای پست مخلوط كند و به اسم چای اعلابفروشد و مشتری نفهمد, بعد كه دانست می تواند معامله را بهم بزند.
(مـسـالـه 2137) اگر معامله به مال مشخصی واقع شده باشد وخریدار بفهمد مالی را كه گرفته عـیـبـی دارد مـثـلا حیوانی را بخرد وبفهمد كه یك چشم آن كور است ,چنانچه آن عیب پیش از معامله در مال بوده و او نمی دانسته , می تواند معامله را بهم بزند و آن مال را به فروشنده برگرداند و احـتـیاط واجب این است كه با امكان برگرداندن آن به فروشنده و بهم زدن معامله به آن اكتفا كند و اگر برگرداندن آن به فروشنده بواسطه تغییری كه در آن حاصل شده یا تصرفی كه مانع از رد بـاشـد در آن كـرده بـاشـد در این صورت فرق قیمت سالم ومعیوب آن را معین كند وبنسبت تـفـاوت قـیـمـت سالم ومعیوب از پولی كه بفروشنده داده پس بگیرد مثلا مالی را به چهارتومان خـریـده , اگـر بفهمد معیوب است در صورتی كه قیمت سالم آن هشت تومان وقیمت معیوب آن شش تومان باشد, چون فرق قیمت سالم ومعیوب یك چهارم می باشد, می تواند یك چهارم پولی را كه داده یعنی یك تومان از فروشنده بگیرد.
(مـسـاله 2138) اگر فروشنده بفهمد در عوضی كه گرفته عیبی هست و معامله هم بشخص آن عـوض واقع شده باشد نه بكلی آن , چنانچه آن عیب پیش از معامله درعوض بوده و او نمی دانسته مـی تـواند به دصتوری كه در مساله پیش گفته شد یامعامله را بهم بزند و یا تفاوت قیمت سالم و معیوب را بگیرد.
(مساله 2139) اگر بعد از معامله وپیش از تحویل گرفتن مال عیبی در آن پیدا شود,و یا در عوض مـال , بـعـد از مـعـامله و پیش از تحویل گرفتن , عیبی پیدا شود, فروشنده با خریدار می توانند به دستوری كه در مساله 2137 گفته شد عمل نمایند.
(مـساله 2140) اگر بعد از معامله عیب مال را بفهمد وفورا معامله را بهم نزند, دیگرحق بهم زدن معامله را ندارد مگر آن كه جاهل به مساله باشد كه وقتی فهمیدمی تواند معامله را بهم بزند و اگر بـعـد از حـصـول مانع از رد مال به فروشنده , ملتفت عیب شود, اگر فورا تفاوت قیمت صحیح و معیوب را مطالبه نكرد حق مطالبه اوساقط می شود.. (مـسـالـه 2141) هـر گاه بعد از خریدن جنس عیب آن را بفهمد, اگرچه فروشنده حاضر نباشد, می تواند معامله را بهم بزند.
(مـسـالـه 2142) در چهار صورت خریدار بواسطه عیبی كه در مال است , نمی تواندمعامله را بهم بزند, یا تفاوت قیمت بگیرد: اول - آن كه موقع خریدن عیب مال رابداند.
دوم - به عیب مال راضی شـود.
سـوم - در وقت معامله بگوید: اگر مال عیبی داشته باشد, پس نمی دهم وتفاوت قیمت هم نـمـی گـیرم .
چهارم - فروشنده دروقت معامله بگوید این مال را با هر عیبی كه دارد می فروشم , ولـی اگـر عـیبی را معین كند وبگوید مال را با این عیب می فروشم ومعلوم شود عیب دیگری هم دارد,خـریـدار می تواند برای عیبی كه فروشنده معین نكرده مال را پس دهد, و اگر پس دادن آن ممكن نیست , تفاوت قیمت بگیرد.
(مساله 2143) اگر خریدار در مال تصرف كند بطوری كه مال به حال اول نباشد وتغییر كند مثل آن كـه جامه را ببرد یا گندم را آرد كند, بعد بفهمد مال , عیبی دارد,نمی تواند معامله را بهم بزند ولـی می تواند تفاوت قیمت بگیرد و همچنین اگر بعد ازتحویل گرفتن مال , عیب دیگری در آن پـیـدا شود ولی اگر حیوان معیوبی را بخردوپیش از گذشتن سه روز عیب دیگری پیدا كند اگر چـه آن را تحویل گرفته باشد, بازهم می تواند آن را پس دهد و نیز اگر فقط خریدار تا مدتی حق بـهـم زدن مـعـامله راداشته باشد و در آن مدت , مال عیب دیگری پیدا كند, اگرچه آن را تحویل گرفته باشد, می تواند معامله را بهم بزند.
(مـسـالـه 2144) اگـر انسان مالی داشته باشد كه خودش آن را ندیده و دیگری خصوصیات آن را برای او گفته باشد, چنانچه او همان خصوصیات را به مشتری بگوید وآن را بفروشد وبعد از فروش بفهمد كه بهتر ازآن بوده , می تواند معامله رابهم بزند.
مسائل متفرقه (مـسـالـه 2145) اگـر فروشنده قیمت خرید جنس را به مشتری بگوید, باید تمام چیزهایی را كه بواسطه آنها قیمت مال كم یا زیاد می شود بگوید, اگر چه به همان قیمت یا به كمتر از آن بفروشد مـثـلا بـاید بگوید: كه نقد خریده یا نسیه وچنانچه بعضی از آن خصوصیات را نگوید وبعدا مشتری بفهمد می تواند معامله را بهم بزند.
(مساله 2146) اگر انسان جنسی را به كسی بدهد وقیمت آن را معین كند و بگویداین جنس را به ایـن قیمت بفروش وهرچه زیاد تر فروختی اجرت خودت باشد, هرچه زیادتر از قیمت آن بفروشد مال صاحب مال است و فروشنده فقط می تواند مزدزحمت خود را از صاحب مال بگیرد.
ولی اگر زیـادی را بـعـنوان جعاله برای او قراردهد صحیح است وهرچه زیاد تر فروخت مال او است نه مال صـاحب مال وهمچنین اگر بگوید: این جنس را به این قیمت بتو فروختم و او بگوید: قبول كردم یـابـه قـصد فروختن , جنس را به او بدهد و او هم به قصد خریدن بگیرد, هرچه زیاد تراز آن قیمت بفروشد مال خود او است .
(مساله 2147) اگر قصاب گوشت نربفروشد وبجای آن , گوشت ماده بدهدمعصیت كرده است , پـس اگر آن گوشت را معین كرده وگفته : این گوشت نر رامی فروشم مشتری می تواند معامله رابـهـم بزند واگر آن را معین نكرده , در صورتی كه مشتری به گوشتی كه گرفته راضی نشود, قصاب باید گوشت نر به او بدهد.
(مساله 2148) اگر مشتری به بزاز بگوید پارچه ای می خواهم كه رنگ آن نرود وبزازپارچه ای به او بفروشد كه رنگ آن برود, مشتری می تواند معامله را بهم بزند .
(مساله 2149) قسم خوردن در معامله اگر راست باشد مكروه و اگر دروغ باشدحرام است .